De meeste Maleisiërs, zelfs junkies op de sociale media, kunnen niet de schuld krijgen dat ze niet weten wat Parler is. De techreuzen Apple, Google en Amazon hebben de app echter onlangs van hun platforms verbannen, uit bezorgdheid dat deze wordt gebruikt om geweld te promoten. Waarom al die ophef en waarom zou ik me er druk om maken?
Omdat het Parler-fiasco een ongelooflijk belangrijke vraag oproept die niet alleen resoneert in de Verenigde Staten, maar ook in Maleisië. Namelijk; Moeten online platforms (juridisch en moreel) verantwoordelijk worden gehouden voor de inhoud die door hun gebruikers wordt geplaatst?
Vóór zijn (effectieve) ondergang promootte Parler zichzelf regelmatig als een vrij “vrije meningsuiting” -alternatief voor zijn veel meer gematigde rivalen, Twitter en Facebook. Volgens critici werd de app door relschoppers gebruikt om de gewelddadige inbraak in het gebouw van het Amerikaanse Capitool op 6 januari te plannen, aan te moedigen en uit te voeren.
Sociale-mediaplatforms worden er al jaren van beschuldigd niet genoeg te doen om alles aan banden te leggen, van terroristische propaganda en rekrutering (denk aan ISIS-video’s) tot samenzweringstheorieën en nepnieuws, haatzaaiende uitlatingen en het aanzetten tot geweld. De Amerikaanse president Donald Trump is aantoonbaar een recidivist in de laatste twee categorieën, maar big tech heeft eerder afgezien van het censureren van zijn berichten, ondanks intense en toenemende kritiek.
In 2018, waarin werd uitgelegd waarom het Trump nog niet had verboden, zei Twitter: “Het blokkeren van een wereldleider van Twitter of het verwijderen van zijn controversiële tweets zou belangrijke informatie verbergen die mensen zouden moeten kunnen zien en bespreken.” Het volstaat te zeggen dat het denken van het bedrijf duidelijk is veranderd sinds de recente rellen in het Capitool, waarvan de Amerikaanse president wordt beschuldigd te hebben aangezet. Door Trump nu (eindelijk) te verbieden, geeft Twitter in feite toe dat het een morele verantwoordelijkheid heeft om de inhoud van zijn gebruikers te controleren, zelfs een zittende Amerikaanse president.
Maar dit is ongekend. Dichter bij huis kwam voormalig premier Mahathir Mohamad afgelopen oktober op Facebook en Twitter in de problemen vanwege zijn gepubliceerde opmerkingen over extremistisch geweld in Frankrijk. Zijn berichten waarin hij verklaarde dat “moslims het recht hebben om boos te zijn en miljoenen Fransen te vermoorden voor de moordpartijen uit het verleden” werden snel verwijderd door beide sociale-mediaplatforms. Hadden zijn opmerkingen het overleefd als ze in Parler waren gepubliceerd?
In reactie op Apple’s verbod op de app, snauwde John Matze, CEO van Parler: “Blijkbaar denken ze dat Parler verantwoordelijk is voor ALLE door gebruikers gegenereerde inhoud op Parler. Daarom (sic) volgens dezelfde logica zou Apple verantwoordelijk moeten zijn voor ALLE acties die door hun telefoons worden ondernomen. Elke autobom, elk illegaal telefoongesprek, elke illegale misdaad op een iPhone, Apple moet ook ter verantwoording worden geroepen.”
Maar als apps zoals Parler enige terughoudendheid hebben getoond om gebruikersinhoud te modereren of actie te ondernemen tegen problematische inhoud die door hun hosts en gebruikers is gemarkeerd, hoe moeten we dan denken aan platforms die illegale of aanstootgevende gebruikersinhoud verwijderen zodra ze zich ervan bewust worden? Moeten zij nog verantwoordelijk zijn?
Opnieuw wordt het lokale nieuwsportaal Malaysiakini, dichter bij huis, met minachting van de rechtbank vastgehouden voor opmerkingen van lezers. De portal zei dat het de problematische opmerkingen heeft verwijderd kort nadat ze ervan op de hoogte waren. Maar het OM vond dat onvoldoende: de opmerkingen hadden eerder verwijderd moeten worden en Malaysiakini had gematigder moeten reageren.
Het Federale Hof, de hoogste rechtbank van het land, zal aanstaande vrijdag uitspraak doen over de zaak, maar door de nieuwe MCO kan er vertraging optreden. Ongeacht de beslissing van de rechtbank, is dit voortdurende debat over vrijheid en verantwoordelijkheid (vooral wie verantwoordelijk is en in welke mate) zeker mondiaal, zeker consequent en zeker nog lang niet voorbij.
(Afbeelding: Reuters via BBC)
